GEVAARLIJKE STOFFEN

Veel ongevallen gebeuren door onbekendheid met het product en de eigenschappen hiervan op het gebied van de gezondheid of veiligheid. Via het etiket en product informatie bladen worden de gevaren op het gebied van veiligheid-, gezond- en het milieu door middel van symbolen en de daarbij behorende R (=risico) en S (= veiligheid) zinnen aangegeven. Blootstelling aan chemische middelen kan plaatsvinden via:

• inademing van dampen, gassen nevels en stof ;

• huid- en slijmvlies blootstelling (o.a. handen, armen en gelaat);

• mond (spijsverteringskanaal) eten en drinken op de werkplek.

Indien stoffen gebruikt worden of vrijkomen welke voorzien zijn van een oranje gevarensymbool, zoals hieronder,

of die ontplofbaar, licht ontvlambaar, ontvlambaar, sensibiliserend, mutageen, voor de voortplanting vergiftig zijn, moeten die stoffen geregistreerd worden. In dit register moet in elk geval zijn vermeld de naam van de stof, de gevaren en de plaats waar de stof gebruikt wordt. De vorm van het register is vrij en mag dus aansluiten bij een bestaand registratie systeem. (bijv. inkoopsysteem) Belangrijkste doel van een register is, dat bekend is met welke stoffen gewerkt wordt en welke risico’s dit met zich meebrengt.

Voor de opslag voor gevaarlijke stoffen kunt u de volgende richtlijnen aanhouden:

·         Een dagvoorraad voor eigen gebruik mag op de werkplek staan.

·         Voorraad tot 150 kg: opbergen in een afsluitbare kast. Brandbare stoffen in een brandvertragende kast die voldoet een de eisen uit de NEN 2678.

Normstelling:

Voor een groot aantal gevaarlijke stoffen is een MAC (maximaal aanvaarde concentratie)-waarde vastgesteld. Bij de vaststelling van de MAC-waarde wordt zoveel mogelijk als uitgangspunt gehanteerd dat die concentratie bij herhaalde blootstelling in het algemeen de gezondheid van zowel de werknemers als die van hun nageslacht niet benadeeld (geldt ook bij blootstelling gedurende een langere tot zelfs een arbeidsleven omvattende periode, voor zover de huidige kennis reikt; nationale MAC-lijst).

Voor het hanteren van gevaarlijke stoffen zijn een aantal wetten van toepassing. De Arbo-wet (inclusief arbobesluit), de bestrijdingsmiddelenwet (inclusief bestrijdingsmiddelenbesluit) en de milieuwetgeving.

In het arbo-besluit is een apart hoofdstuk opgenomen voor gevaarlijke stoffen en biologische agentia. Hieronder zullen kort de 5 belangrijkste aspecten worden toegelicht.

1.    Stoffen moeten op een juiste manier verpakt en en geëtiketteerd worden.

2.    Van de gevaarlijke stoffen moet een register bijgehouden worden. En dient hier een veiligheidsinformatie blad (VIB) van aanwezig te zijn. De veiligheidsinformatie bladen kunnen bij de leverancier opgevraagd worden.

3.    De werknemers dienen voorlichting te krijgen over de gevaren van de stoffen en de mogelijkheden om blootstelling aan de stoffen te voorkomen

4.    Op het moment dat werknemers blootgesteld kunnen worden aan gevaarlijke stoffen is het bedrijf verplicht nader te bepalen wat de aard, de mate en de duur van de blootstelling is. Dit kan door de deskundigen van Dijk-arboconsultancy gebeuren.

5.    Er moeten doeltreffende maatregelen zijn getroffen om de blootstelling zoveel mogelijk te voorkomen. Hiervoor geldt het arbeidshygiënisch regime. In het arbeidshygiënisch regime wordt ervan uitgegaan dat er eerst maatregelen aan de bron genomen moeten worden, voordat persoonlijke beschermingsmiddelen gebruikt mogen worden.

Voor kankerverwekkende-, genotoxische- en vruchtbeschadigende stoffen en asbest geldt dat blootstelling ten alle tijde voorkomen dient te worden. Ook de blootstelling aan oplosmiddelen dient om de neurotoxische effecten (o.a. schildersziekte OPS) zoveel mogelijk beperkt te worden.

Manieren van blootstelling

•         Blootstelling aan gevaarlijke stoffen kan op verschillende manieren optreden:

•         door opname via de ademhalingswegen (bijvoorbeeld doordat een stof verdampt)

•         door opname via de huid (als de stof op de huid terecht komt en opgenomen wordt)

•         door opname via de mond (via ongewassen handen en bij eten drinken en roken pop de werkplek)

Gevolgen van blootstelling aan gevaarlijke stoffen.

Het gevolg van de blootstelling is afhankelijk van een aantal factoren:

•      de giftigheid van de stof

•          manier waarop de stof opgenomen wordt (via de huid, de ademhaling, of via de mond)

•          de concentratie waarin de stof in de lucht terecht komt

•          de duur van de blootstelling

•          de gevoeligheid van de mens

Als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen kunnen verschillende gezondheidseffecten optreden. Deze zijn in te delen in:

·       korte termijn effecten (schade die direct optreedt, zoals blaarvorming, duizeligheid, acuut eczeem)

·       lange termijn effecten: schade die pas optreedt na een langere periode (bijvoorbeeld schade aan centraal zenuwstelsel, kankergezwellen, stoflongen) .

Daarnaast kan er een onderscheid worden gemaakt in:

·       lokale effecten (het effect treedt op daar waar contact met de stof plaatsvindt, of het effect vindt op één orgaanplaats )

·       systemische effecten (het hele lichaam ondervindt schadelijke effecten van de blootstelling)

Manieren om blootstelling te voorkomen (arbeidshygiënische strategie).

In deze zogenaamde arbeidshygiënische strategie kan de volgende fasering aangebracht worden (in volgorde van belangrijkheid):

•        blootstelling aan de bron voorkomen (bijvoorbeeld vervanging van een gevaarlijk product door een minder gevaarlijk product of hetzelfde product in een andere vorm; bijvoorbeeld een granule in plaats van een poeder);

•        stoffen afzuigen bij de bron;

•        organisatorische maatregelen nemen, bijvoorbeeld:

•        de duur van de blootstelling zoveel mogelijk beperken

•        het aantal blootgestelde werknemers beperken

•        persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking stellen (mag pas in laatste instantie).

Dijk-arboconsultancy kan u adviseren over het gebruik van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen